Ông Hoàng Mười được cho là vị thánh của trời, thường giáng trần giúp đỡ con người. Lễ Hầu đồng Ông Hoàng Mười là một hầu giá trong nghi lễ thờ Mẫu của người Việt. Hoạt động tâm linh này thu hút rất nhiều người tham gia với hy vọng hanh thông, thành công khi Ông Hoàng Mười giáng trần. Bài viết này sẽ giúp cho bạn biết về Ông Hoàng Mười là ai cũng như tục lệ thờ Ông Hoàng Mười ở nước ta.
Sự tích về Ông Hoàng Mười
Ông Hoàng Mười là con của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông là người tài đức vẹn toàn, văn võ song toàn (“mười” nghĩa là viên mãn, tròn đầy). Bởi ông không chỉ là một vị tướng tài, có khả năng cầm quân, đánh trận mạnh mẽ mà còn là người am hiểu văn thơ, biết cầm dao múa.
Ông là một vị quan lớn ở Thiên Đình và cũng là người xứ Đào Nguyên. Giống như nhiều thần tiên trên thiên đình, Ông Hoàng Mười đã nhận sứ mệnh cứu người trên trái đất. Có rất nhiều truyền thuyết về lai lịch của ông trong hạ giới như:
- Ở vùng Hà Tĩnh chép Ông Hoàng Mười là Lê Khôi, cháu Lê Lợi, cùng Lê Lợi đánh giặc Minh. Lê Khôi thời bấy giờ luôn nổi tiếng là một vị tướng tài ba.
- Truyền thuyết khác cho rằng ông hóa thân làm Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, con trai của vua Lý Thái Tổ, được giao nhiệm vụ cai quản xứ Nghệ và có nhiều giúp đỡ nhân dân.
- Được lưu truyền rộng rãi nhất trong dân gian là câu chuyện Ông Hoàng Mười hóa thân thành tướng quân Nguyễn Xí, người con Nghệ Tĩnh, tham gia cuộc chiến tranh anh dũng chống quân Minh xâm lược dưới thời vua Lý Thái Tổ. Sau đó, ông được giao cai quản quê hương.
Dù là phiên bản nào thì cũng không thể phủ nhận tài năng của Ông Hoàng Mười. Về sau, ông được nhân dân kính trọng, thờ phụng, trở thành một trong những nhân vật quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt.
Những đền thờ Ông Hoàng Mười ở nước ta
Hiện nay, có nhiều nơi thờ Ông Hoàng Mười, nhưng nổi tiếng nhất là hai ngôi đền ở quê ông, Nghệ An và Hà Tĩnh với Đền Củi và Đền Ông Hoàng Mười.
Đền Củi Hà Tĩnh
Đền Củi hay đền Chợ Củi được xây dựng từ cuối thời Lê, là nơi thờ Ông Hoàng Mười. Theo truyền thuyết dân gian ở đây, Ông Hoàng Mười là hiện thân của vị tướng tài Lê Khôi. Vị tướng này đã chiến đấu dũng cảm trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, có công lớn với nhà Lê khi đánh giặc Minh. Ông mất năm 1446. Sau được sắc phong là Uy Mục đại vương và cuối cùng là Chiêu Trưng đại vương năm 1487.
Đền Củi thuộc xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Đền Củi mang phong cách kiến trúc đặc biệt của thời Nguyễn. Ngôi đền tọa lạc trên núi Khu Dốc, quay mặt về hướng Bắc với thế thế uy nghiêm bên dòng sông Lam hiền hòa.
Ba mặt giáp sông, giáp núi, với thiết kế cao hai tầng, kiến trúc “Lưỡng long chầu nguyệt” vô cùng tinh xảo. Bên trong chùa có các gian thờ Tam Tòa Thánh Mẫu, ngũ vị Tôn Ông, ông Hoàng Mười và ông Trần Triều.
Đền Củi cách thành phố Vinh 10km và thành phố Hà Tĩnh 40km. Đền Củi cách Hà Nội khoảng 300km về phía Nam. Người dân ngoại tỉnh muốn đến Đền Củi có thể đến sân bay Vinh (Nghệ An) rồi di chuyển đến đền bằng ô tô theo quốc lộ 1. Từ quốc lộ 1, đi tiếp men theo chân núi Ngũ Mã khoảng 300m, men theo bờ sông khoảng 100m là đến Đền Củi.
Đền Ông Hoàng Mười Nghệ An
Đền Ông Hoàng Mười được xây dựng vào thời Hậu Lê năm 1934 để tưởng nhớ và tôn thờ công đức của hệ Đạo Mẫu Tứ Phủ Liễu Hạnh và vị thần được thờ chính là quan Ông Hoàng Mười thuộc hàng Tứ Phủ Ông Hoàng. Tương truyền, Ông Hoàng Mười là người con của đất Xuân Am, tổng Yên Đổ, phủ Hưng Nguyên (nay thuộc xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An).
Ông là một tướng tài lập công lớn trong Khởi nghĩa Lam Sơn và hy sinh trong trận Âm Công khi đánh thành Lục Niên. Đó là một trận đánh lớn khiến quân Minh khiếp sợ và tổn thất nhiều. Ông lúc đó bị thương nặng, vừa về đến quê thì qua đời. Triều đình thương tiếc người tài ấy nên đã ban cho đất Am Cống – quê hương của tướng quân để tưởng nhớ tài đức của ông.
Đền Ông Hoàng Mười tọa lạc tại thôn Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Trước mặt là dòng sông Lam tấp nập thuyền xuôi ngược cồn Cồn Mộc. Phía sau đền là ba ngọn núi lớn: Kỳ Lân, Dũng Quyết và Phượng Hoàng. Sông núi trước sau hợp thành một thể, tạo thế đừng trùng phùng cho ngôi đền thiêng ấy.
Do chiến tranh và lịch sử, ngôi đền đã bị phá hủy. Tuy nhiên, đến năm 1995, chùa được xây dựng lại với mong muốn giữ lại là nơi sinh hoạt tín ngưỡng tâm linh của người dân vùng đó. Khu chùa ở đây được thiết kế với tam điện gồm Thượng điện, Trung điện và Hạ điện với lối kiến trúc nổi tiếng thời Nguyễn với kết cấu gỗ và nhiều họa tiết. Năm 2002, chùa Ông Hoàng Mười chính thức được UBND tỉnh Nghệ An xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hóa.
Đền cách trung tâm thành phố Vinh khoảng 2km nên du khách thập phương có thể đi theo đường vào Vinh rồi viếng đền hoặc hạ cánh tại sân bay Vinh rồi di chuyển bằng ô tô đến đền Ông Hoàng Mười.
Ngày hội hầu đồng ở đền Ông Hoàng Mười
Đền Ông Hoàng Mười thường tổ chức lễ hội Hầu Đồng vào hai ngày lễ lớn là Lễ khai ấn vào ngày rằm tháng ba âm lịch và lễ giỗ của Ông Hoàng Mười vào ngày 10 tháng giêng âm lịch.
Trang phục chuẩn bị cho buổi lễ
- Khi ngự đồng, Quan ông Hoàng Mười sẽ diện long phục màu vàng, bên trên thêu chữ “Thọ”.
- Phải chuẩn bị khăn xếp đội đầu, dây thắt lưng vàng và trâm cài tóc vàng.
- Ngoài ra ông Hoàng Mười sẽ sử dụng quạt để làm sách, dùng bút làm trâm vì hình ảnh của ông là người thơ phú văn chương tài giỏi, nên cần chuẩn bị đầy đủ
Lễ vật dâng lên đền Ông Hoàng Mười
Lễ vật dâng thánh trong buổi lễ được chuẩn bị theo ý muốn của những người tham gia. Cơ bản là xôi, rượu, bánh trái. Bên cạnh đó, mọi người có thể chuẩn bị đầy đủ hơn như:
- 1 mâm xôi gà 1 chai rượu ngon và 5 chén,
- 1 chai nước, tiền tử và nhang.
- 1 mâm vàng mã gồm 5 xâu.
- 1 mâm trầu cau, tiền tế, nước lọc.
Văn khấn ông Hoàng Mười – Căn ông Hoàng Mười có lộc gì?
Để việc hành lễ thêm ứng nghiệm trong nghi lễ Hầu Đồng,quý khách có thể tham khảo bài văn khấn ông Hoàng Mười như sau:
Con tấu lạy tam vị đức vua cha.
Tấu lạy hội đồng thánh mẫu.
Con tấu lạy chư vị đình thần bốn phủ.
Tấu lạy đức thánh Trần triều, tấu lạy hội đồng nhà Trần
Con tấu lạy Tứ Phủ Chầu Bà ba tòa, quan lớn Hoàng Triều Hoàng Quận, tấu lạy hội đồng Quan Hoàng.
Con tấu lạy quan Hoàng Mười thủ phủ đồng đền nơi đây
Con tấu lạy hội đồng tiên cô thánh cậu cùng hạ ban 5 dinh 5 tướng, 10 dinh quan các ngự tại đền quan hoàng Mười linh từ.
Xuân thiên cát nhật đương thời, hôm nay là ngày… đệ tử con là… cùng toàn thể bản hội… ngụ tại địa chỉ….
Con về bái yết cửa quan Hoàng linh từ con có cơi trầu bát nước thanh bông trà quả phù lang thanh tiết phù tiết thanh lang, tiền vàng sớ điệp tấu lên quan Hoàng.
Xin ngài chứng lễ, chứng mã, chứng tâm… độ cho con xin năm mới……. gì gì đấy tùy các bạn.
Có thiếu sót gì xin các ngài hoan hỷ tha thứ.
Căn hộ Ông Hoàng Mười có năng khiếu về binh biến và đặc biệt nhất là có năng khiếu về văn thơ, rất thích hợp cho những ai mong muốn sự thuận lợi và phát triển trong công việc cũng như học tập.
Thứ tự diễn ra buổi hầu đồng ông Hoàng Mười
Thay lễ phục
Cần phải thay đổi lễ phục theo giá Ông Hoàng Mười như đã trình bày ở trên: áo vàng, thắt lưng và mũ vàng… Mỗi vị thánh sẽ có những bộ lễ phục với màu sắc khác nhau nên cần đặc biệt lưu ý.
Dâng hương làm lễ
Lễ dâng hương hay còn gọi là nghi lễ canh nông nhằm mục đích xua đuổi tà ma. Người hầu đồng sẽ vẫy que hương trên bó hương cầm trên tay như thể đó là một câu thần chú.
Lễ thánh giáng
Sau bước dâng hương hành lễ, thánh quan ông Hoàng Mười sẽ nhập vào người hầu đồng. Cô đồng/cậu đồng sẽ ra hiệu để mọi người biết về thân phận và thứ bậc của mình trong hàng quan ngũ.
Múa đồng
Múa đồng là hình thức thể hiện sự linh ứng của các vị thần khi đã nhập hầu đồng. Với Ông Hoàng Mười, họ thường múa quạt thể hiện người có học thức, có học thức.
Ban phước lành và nghe cung văn hầu
Ngay sau điệu nhảy đồng, các hầu đồng sẽ ngồi nghe đồng ca do các cung văn hầu hát cùng với những câu chuyện và bối cảnh của Ông Hoàng Mười. Người hầu đồng sẽ chúc phúc cho những người xung quanh để thể hiện sự hài lòng.
Thánh thăng thiên
Kết thúc quá trình hầu đồng là thánh thăng, cô đồng/cậu đồng rùng mình, hai tay đan chéo vào chiếc quạt đặt trước trán. Cung văn liên tục hát những điệu nhạc thánh xa giá và bắt đầu hồi cung.
Các ý nghĩa của lễ Hầu Đồng Ông Hoàng Mười
Mang lại điều tốt đẹp cho người tham dự lễ
- Với người hầu đồng: Người có nhiều căn lành cần phải trình thánh, nếu không thì thân mệt mỏi, công việc không thành. Họ diện kiến ông Hoàng Mười và được người nhập vào sẽ cảm nhận được tài đức của ông để càng thêm tôn kính. Về sau cô đồng/cậu đồng càng thêm khoẻ mạnh, công việc thăng tiến.
- Với những người tham dự lễ: Hàng năm, vào những ngày lễ đền Ông Hoàng Mười, hàng ngàn du khách từ khắp nơi đến để cầu bình an, tài lộc, công việc và học tập thuận lợi. Điều này đặc biệt phù hợp với những người sắp thi cử hoặc đang muốn thăng tiến trong sự nghiệp.
Mang lại sự tích cực cho xã hội
- Lễ hội Hầu Đồng của Ông Hoàng Mười nêu cao truyền thống tốt đẹp “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta. Nhân dân kính trọng Ông Hoàng Mười và lập đền thờ vì cho rằng ông là hậu duệ của nhiều danh tướng lừng lẫy, có công lớn giúp nhân dân đánh giặc, ổn định cuộc sống.
- Nghi thức hầu đồng, những làn điệu chầu văn cổ hay những bộ trang phục cầu kỳ, lối kiến trúc độc đáo trong chùa chiền… tất cả tạo thành một nét văn hóa tâm linh đã ăn sâu vào tâm thức người Việt từ bao đời nay.
Hãy một lần ghé thăm chùa Ông Hoàng Mười để tham dự lễ Hầu Đồng, bạn sẽ cảm nhận được hết những giá trị tốt đẹp mà bài viết đã đề cập trong bài viết về Ông Hoàng Mười là ai. Đó thực sự là một trải nghiệm thú vị đối với mỗi người.
